Lübnan‘ın ana ticaret limanı olan Beyrut Limanı (BL) dün patlayıcı maddelerin bulunduğu 12 numaralı depoda önce yangın çıktı.
Yangın sonrası depoda tüm Beyrut’u sarsan çok güçlü bir patlama meydana geldi ve bunun sonucunda onlarca kişi hayatını kaybetti, binlerce kişi de yaralandı.
Lübnanlı yetkililer, 6 yıl boyunca bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın Afrika’da bir ülkeye sevk edilmek istenirken BL’de infilak ettiğini açıkladı. Patlama sonucunda bölgenin en önemli ticaret limanlarından BL büyük bir harabeye dönüştü.
Patlamada büyük ölçüde tahrip olan BL, başkentin kuzeyinde Akdeniz kıyısında bulunuyor. Lübnan Dağları’nın eteklerinde yer alan liman, Doğu Akdeniz’in en büyük ve en işlek limanlarından biri olarak Lübnan ekonomisinde önemli bir role sahip.
Beyrut Limanı hangi tarihten beri hizmet veriyor?
BL, Roma İmparatorluğu döneminden bu yana Lübnan ve Suriye’yi de kapsayan Levant bölgesinin tarihi boyunca hayati bir bölgesel ticaret limanı ve Doğu ile Batı arasında önemli bir ekonomik bağlantı noktası oldu.
Bu önem, limanın Akdeniz’i Orta Doğu’ya bağlayan ve Asya ile Afrika kıtalarının geçiş noktasında yer alan stratejik bir konumda bulunmasından kaynaklanıyor.
Osmanlı döneminde 1894’te genişletilerek açılan liman, 1925’te bir süre Fransızların elinde kaldı. BL, 1960’ta Lübnanlıların hakimiyetine geçti.
Lübnan’da 1975’te başlayan iç savaş sırasında büyük zarar gören liman, savaşın sona erdiği 1990’dan bu yana yeniden yapılanma ve genişleme sürecine girdi.
Limanın altyapısı ve sahip olduğu imkanlar nedir?
Beyrut Limanı, konteyner, otomobil, kuru ve sıvı yük ve depolama tesisleri de dahil olmak üzere hem yolcu hem de kargo terminalleri ile 1,2 milyon metrekarelik bir araziyi kapsıyor.
Limanın genel kargo alanı 12 depodan oluşuyor ve 120 bin ton kapasiteli bir tahıl ambarını içinde barındırıyor. BL, ayrıca yıllık 1 milyon 200 bin konteyner taşıma kapasitesine sahip.
Limanın toplam su havzası alanı 1 milyon 2 bin metrekare, toplam rıhtım uzunluğu ise 5 bin 655 metre. Liman, stratejik konumu ve sahip olduğu imkanlardan dolayı dünyanın en büyük denizcilik nakliye şirketleri tarafından aktarma merkezi olarak kullanılıyor.
Lübnan ekonomisinde hayati öneme sahip Beyrut Limanı, ülkeye gelen ithal ürünlerin de büyük oranının giriş noktası olarak biliniyor.
Beyrut Limanı’nın stratejik önemi nedir?
BL, doğu Akdeniz’in en önemli limanlarından biri ve Lübnan’ın adeta deniz yolu ile dünyaya açılan kapısı konumunda.
Birleşmiş Milletler (BM) Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) 2018’de yayımladığı “Sevk Bağlantı Hattı” indeks raporuna göre, BL, sergilediği performans dolayısıyla dünya genelinde 171 liman arasında 38. sırayı aldı.
Bölgesel düzeyde BL, Orta Doğu’daki liman ülkeleri arasında aynı indekste 6. sırada bulunuyor. Raporda, hem bölgesel hem de dünya genelindeki sıralamasıyla BL’nin performansının ne kadar önemli olduğuna dikkat çekiliyor.
Liman, jeostratejik konumu itibarıyla Ürdün, Suudi Arabistan, Irak ve diğer Körfez ülkelerinin Akdeniz ile bağlantısını sağlayan önemli limanların başında yer alıyor.
Limanın Lübnan ekonomisine nasıl bir katkısı var?
BL’ye ilişkin resmi verilerin paylaşıldığı “portdebeyrouth” internet sitesinde yer alan bilgilere göre, limanın ülkeye getirisi 2005’ten bu yana kademeli bir şekilde her yıl artmış durumda.
Sitedeki bilgilerde BL’nin 2005’teki toplam geliri 89 milyon iken, 2017’de bu tutarın 313 milyon dolara kadar çıktığı görülüyor.
BL’den gelip Lübnan hükümetinin kasasına giren net kârın ise 2005’te 14 milyon civarındayken 2017’de 124 milyon dolara yükseldiği belirtiliyor.
Limanda 2002’de toplam 1029 kişi istihdam edilirken, teknolojik altyapının geliştirilmesiyle 2017’de istihdam edilen kişi sayısı 281’e kadar düştü.
Lübnan, BL’nin 2002’de taşıdığı her ton başına 3,2 dolarlık net kâr elde ederken, bu rakam 2017’de ton başına 15 dolara kadar çıktı.
Liman ayrıca, birçok uluslararası gemi nakliyat firmasının Lübnan’da faaliyet göstermesine vesile olup hem yerli hem de yabancı işçileri bünyesinde istihdam etmesini sağlıyor.
Bunun yanında özellikle Beyrut’a gelen birçok turist gemisi ve diğer deniz araçları da bu limana yanaşarak ülke ekonomisine büyük katkı sağlıyor.
Beyrut Limanı’ndaki patlamayla ilgili cevap bekleyen sorular
Beyrut Limanı’ndaki patlamaya ilişkin tartışmalar Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın dün yaptığı açıklama sonrası başladı. Avn, ölümcül ve yıkıcı patlamaya 6 yıldır Beyrut Limanı’ndaki bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitrat maddesinin yol açtığını söyledi.
Bu açıklamanın ardından sosyal medyanın yanı sıra Lübnan ve dünya basınında birçok soru ve ihmal iddiaları gündeme geldi.
Tonlarca patlayıcı madde neden şehrin kalbinde tutuldu?
İlk akla gelen, patlama özelliği olan 2 bin 750 tonluk amonyum nitratın neden 6 yıldır limanda tutulduğu sorusu oldu.
Lübnan Emniyet Genel Müdürü Abbas İbrahim, söz konusu maddenin Afrika’da bir ülkeye gönderilmek üzereyken limanda infilak ettiğini söyledi.
Ancak bu açıklama akıllardaki soru işaretlerini ortadan kaldırmaya yetmediği gibi başka soruları da beraberinde getirdi.
Neden gerekli güvenlik tedbirleri alınmadı?
Depoda tutulan patlayıcı maddelerin infilak etmesinin önüne geçilmesi için neden 2014’ten bu yana gerekli tedbirlerin alınmadığı cevapsız kalan bir başka soru.
Cumhurbaşkanı Avn’a göre amonyum nitrat maddesi yaklaşık 6 yıldır herhangi bir güvenlik tedbiri alınmadan bekletilmiş.
Lübnan Başbakanı Hassan Diyab da limandaki patlamayı “felaket” olarak nitelendirmiş ve sorumluların bedelini ödeyeceğini söylemişti.
Patlayıcı madde neden sivil yerleşim merkezi yakınında bekletildi?
Lübnanlılar, patlama ihtimali olan çok yüksek miktardaki amonyum nitratın limanda, kent merkezinin en işlek yerinde bekletilmesiyle ilgili de net açıklama bekliyor.
Tonlarca patlayıcı maddenin diplomatik misyonlar, turistik noktalar, çarşı merkezi, fuar alanı, ünlü oteller ve Başbakanlık Sarayı’nın da içinde bulunduğu bölgeye yakın bir yerde tutulmasının nedenleri büyük bir merak konusu.
Olay tam olarak nasıl meydana geldi? İhmal var mı?
Beyrut Limanı’ndaki ölümcül patlamanın nasıl meydana geldiğine dair net bilgiler henüz Lübnanlı yetkililerce paylaşılmadı.
Lübnan Başbakanı Diyab, sadece sorumlulardan hesap sorulacağını söylerken, birçok insanın ölümüne sebebiyet veren patlamada kimin ihmalkar davrandığı, patlamaya neyin sebebiyet verdiğine hiç değinmedi.
Lübnan resmi ajansı NNA’nın aktardığına göre, olayın nasıl gerçekleştiğine ilişkin tek bilinen şu:
Beyrut Limanı’nda patlayıcı maddelerin bulunduğu 12 numaralı depoda önce yangın çıktı, ardından depoda şiddetli bir patlama meydana geldi.
Akıllardaki soruların hangilerinin yanıt bulacağı zamanla ortaya çıkacak.
Kaynak: AA (İdiris Okuducu, Çağrı Koşak, Ahmet Dursun)
Yorum ekle