Zeytin Dalı Harekatı’na Acem Oyunu

İran’ın ‘Zeytin Dalı Operasyonu’ İçin Ortaya Koyduğu Tepki Ne Anlama Geliyor?

Türkiye’nin, Amerikan desteği ile kuzey Suriye’de genişleme fırsatı bulan YPG terör örgütüne yönelik gerçekleştirdiği askeri operasyona dair değerlendirmeler de gecikmeden gelmeye başladı. Tavır gösteren ülkeler arasında en çok dikkat çeken kuşkusuz İran ve Rusya oldu. Amerika’yı, bölgede YPG terör örgütünü destekleyerek Türkiye’yi kışkırtmakla suçlayan Rusya, Amerika ile Türkiye arasında meydana gelen krizi derinleştirmek maksadı ile kısmen de olsa Türkiye’yi haklı bir konuma taşıdı. Aynı durum, İran açısından beklenen şekilde olmadı. Operasyonun başladığı ilk saatlerde İran’ın resmi haber ajansları operasyonu okuyucularına duyururken, oldukça sade bir ifade tarzı kullanarak, Türkiye makamlarınca yapılan açıklamaları tam olarak İran kamuoyuna yansıttı. Bu gelişmeler, İran’ın Türkiye’yi destekleyeceği izlenimini doğursa da durum olduğundan aksi yönde seyretti.

Bölgedeki gelişmelere iki farklı yönden yaklaşan İran’da, radikal kanadın tavrı ağırlık kazandı ve bunun sonucunda Devrim Muhafızlarına bağlı olan ve İran’ın radikal yayın organlarından biri olarak kabul edilen ‘Keyhan’ gazetesinde ‘Zâri’î Sadullah’ imzasıyla kaleme alınmış bir değerlendirme yazısı yayınlandı. Bu yazıda Afrin Operasyonu’nun, Kürt halkına yönelik olduğu dile getirilerek, Erdoğan’ın uzun süredir Kürt halkına zulüm ettiği ve bu operasyonun da bu zulümün bir devamı olduğu ifade edildi. Tüm bu gelişmelerin ardından İran Genel Kurmay Başkanı Muhammed Bakıri ve Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, operasyonun Astan’a sürecine zarar verebileceğini ve bu nedenle durdurulması gerektiğini ifade etti. Ayrıca İran Milli Meclisi’nde Kürt kökenli Milletvekili Muhammed Kasım Osmani de, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Türkiye’yi hedef alan ve hakaret derecesine varan söylemler kullanarak operasyonun Kürtlere karşı yapıldığı izlenimini verdi. İran devlet makamlarınca dile getirilen bu tepkilerin ardından, İran basını da söylemini değiştirerek operasyonu, Türk-Kürt çatışması zeminine oturttu.

İran algı operasyonuyla neyi amaçlıyor?

Önemli konularda ikircikli tavırları ile dikkat çeken İran’ın, Afrin Operasyonu’nu arka planda desteklemediği artık bir sır değil. İran’ın, bazı resmi yayın organlarını kullanarak sergilediği olumsuz tavrın en temel nedeni,  Zeytin Dalı Operasyonu’nun Afrin ile sınırlı kalmayacağı ve muhalif grupların bu operasyon sonrası güçleneceği endişesine sahip olmasıdır. Buna bağlı olarak DAEŞ terör örgütünün de bu operasyon sırasında alan bularak, katliamlarına devam edeceği düşüncesi de dile getirilen çekinceler arasındadır. Diğer önemli nokta ise, ülkedeki etnik gruplara karşı her zaman hassas ve baskıcı bir siyaset izleyen İran’ın, sınırları içerisinde bulunan ve dışlanmışlık duygusuyla hassasiyet edinmiş Kürt nüfusunun gösterebileceği tepkiyi dikkate almış olmasıdır. Nitekim Kürt nüfusunun yoğun olarak yaşadığı ve geçtiğimiz ay İran’ı saran protesto gösterilerin de güç merkezlerinden biri olan Kirmanşah bölgesi, İran Devleti ile olan güven problemini tam olarak aşabilmiş değil.

Bu güven probleminin farkında olan İran, krizi fırsata çevirerek iç siyasette Kürt vatandaşlarıyla olan sorunlarını en aza indirgemek ve Türkiye yönelik bir nefret duygusu meydana getirmek istemektedir. Sık sık sivil kayıpların olduğu yönünde yapılan haberler de bu amaca hizmet etmekte ve algı operasyonun bir parçası haline gelmektedir. İngilizce yayın yapan ve İran Radyo ve Televizyon Kurumuna bağlı Press Tv ile yukarıda adı geçen Keyhan Gazetesi, bu kara propagandanın bayrak taşıyıcıları olarak dikkat çekmektedir.

Suriye ve Irak’taki çatışmaların derinleşmesinin en büyük müsebbiplerinden biri olan İran’ın, bölge ülkelerinin toprak bütünlüğüne göstermiş oldu saygı ve hassasiyet, büyük bir çelişki olarak karşımıza çıkmaktadır. PJAK terör örgütü için terörist ifadesinden başka bir ifade kullanmayan İran basını da, YPG Terör Örgütü konusunda ‘Kürt Savunma Birlikleri’ ifadesini titizlikle kullanarak, bölge halkını Türkiye’ye karşı pozisyon almaya zorlamakta ve bölge barışını tehdit etmektedir.