Son dönemin en dikkat çekici iki görüşmesi geçtiğimiz günlerde gerçekleştirildi. İlki, ABD’nin İran’a yönelik/karşı uluslararası bir ittifak oluşturmak için düzenlediği “Ortadoğu’da Güvenlik ve Barış” temalı Varşova Konferansı, diğeri ise Suriye’de Fırat’ın doğusu ve İdlib’teki gelişmeleri ele almak üzere düzenlenen Türkiye, İran ve Rusya devlet başkanlarının bir araya geldiği Soçi Konferansı.
İki konferans, birbirlerine karşı dünyanın çeşitli coğrafyalarında karşı tutum ve duruşlar sergileyen uluslararası güçler tarafından düzenlenmiş olsa da, aralarındaki ortak payda, her iki kamptaki taraflar arasındaki görüş ayrılıkları.
Rusya’nın Soçi şehrinde gerçekleşen Suriye konulu zirve Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani arasında gerçekleştirildi. Zirve sonrası Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandır Lukaşenko’nun da katıldığı yemekte buluşan liderler yemeğin ardından Soçi’den ayrıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı havaalanına kadar uğurlayan Putin, uğurlamanın ardından bir spor salonuna giderek burada sporcularla buluştu. Rusya’nın olimpiyatlara göndereceği judocularla sohbet eden Putin daha sonra judo kıyafetlerini giyerek ‘tatamiye’ çıktı. Putin’in zirve sonrası gerçekleştirdiği judo programı zirvenin Putin açısından hayli stresli geçtiği yorumlarına sebep oldu.
Rusya’nın Soçi kentinde gerçekleşen üçlü Soçi zirvesi sonrası Soçi’de kalan Rusya Devlet Başkanı Putin, tatil için kentte bulunan Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ile hokey maçı da oynadı.
Suriye konulu üçlü Soçi zirvesi sonrası Soçi’de kalan Putin, tatil için kentte bulunan Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko ile hokey maçında karşı karşıya geldi. Putin ile Lukaşenko, Soçi’de bulunan bir buz sporları salonunda buluştu.
Tek devre üzerinde oynanan oyunda Putin kendi ülkesinin hokey milli takımı ekipmanlarını, Belarus lideri Aleksandr Lukaşenko da kendi ülkesinin milli takımının formasını ve ekipmanlarını kullandı. Müsabakada Putin 11 numaralı formayı giyerken Lukaşenko ise 1 numaralı formayı giydi. Bir iddia konulmayan maçta Putin çok sayıda gol attı.
Zirvenin en önemli konularından biri Rus ve Türk Ordularının Suriye’de İdlib çevresindeki çatışmasızlık bölgeleriyle ağır silahlardan arındırılmış bölgelerin kontrolü için ortak devriye faaliyeti gerçekleştirme konusunda mutabakata varılması oldu.
Ortak devriye alanlarının nereleri kapsayacağı, hangi birliklerin oluşturacağı, ne zaman başlayacağı ve güvenlikle ilgili riskli durumlarda angajman kurallarının neler olacağı konusunda bu ay sonunda İstanbul’da düzenlenecek zirvede yol alınması bekleniyor.
Geçen Eylül ayında bu ortak devriye faaliyeti kararlaştırılmış olsa da Tahrir el Şam Heyeti’nin’ın (HTŞ) İdlib içinde yayılması ve Esad rejimine bağlı güçlerin ortak devriyenin yapılacağı koridor olarak öngörülen alanlara girmesi nedeniyle 5 aydan beri ortak devriye planı hayata geçirilemedi.
İdlib bölgesinde Türk ve Rus askerlerinin ortak devriyeye başlaması ilginç bir durumu da ortaya çıkaracak çünkü NATO üyesi Türkiye’nin askeri güçleri, Rusya askeri ile birlikte dikkat çeken nadir görülen bir görüntü verecek.
Özellikle bu zirvelerde ortaya çıkan bir durum var ki pek seslendirilmiyor. Başta Suriye meselesi olmak üzere herkesi sağır kulağıyla dinleyen Trump başkanlığındaki ABD’nin çıkardığı krizler sonrası olayların gidişatı açıkça gösteriyor ki küresel sistem, değerler ittifakından çıkarlar ittifakına doğru evriliyor.
Çıkarlar ittifakı etrafından bazı ortak konularda ‘anlaşabilen’, sürekli Suriye’de toprak bütünlüğüne vurgu yapan Tahran ve Moskova bu bütünlükten ne anladıklarına dair net bir tutum sergilemiyor. Sahadaki durum ile çelişkili davranışlar sergileyen bu başkentler için artık hem Esad hem de YPG/PKK meselesinde net bir tutum almalarının vakti geldiğini de farketmeliler.
Gene bu tablo içinde Trump’ın tuhaf karşılanabilecek çıkışları da devam ediyor. ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa ülkelerine, Suriye’de yakalanan Avrupa kökenli IŞİD mensuplarını teslim alarak yargılamaları çağrısında bulunarak aksi halde yakalananları serbest bırakmak zorunda kalacağını yazdı.
Twitter’dan Suriye’de yakaladıkları IŞİD’liler ile ilgili açıklama yapan Trump, şu ifadeleri kullandı:
“İngiltere, Fransa, Almanya ve diğer Avrupalı müttefiklerden Suriye’de yakaladığımız 800 IŞİD militanını teslim alarak yargılamasını istiyoruz. IŞİD çökmek üzere. Hoş olmayan diğer alternatif ise onları serbest bırakmak zorunda kalmak”
Trump’ın bu çıkışını dikkate alırsak önümüzdeki dönem başta Irak olmak üzere Suriye’nin yeni bir dönemece gireceği görülüyor.
Atışmalar devam ederken Mart ayında İstanbul’daki Suriye zirvesi sonrasında da Ankara’nın sabrının sonuna geldiği de görülebilir.
Nisan ayından itibaren Suriye’deki tarihi gelişmelere hazırlıklı olunmalı.
Yorum ekle