Yazının Orijinali: Ukrayna savaş foto muhabiri Wolfgang Schwan: ‘Olena’nın resmi korkunç görünüyor ama çekilmesi gerekiyordu’.
Amerikalı fotoğrafçı, Ellie Harrison’a savaş bölgesinde ilk çalıştığı zamanı ve Rus işgalini tanımlayan görüntünün ardındaki hikâyeyi anlatıyor.
25 Şubat Cuma sabahı Olena Kurilo’nun soluk yeşil gözleri dünyaya baktı. 52 yaşındaki öğretmenin saçları, burnu, yanakları ve dudakları kanla kaplı, yırtık pırtık bir bandajla sarılıydı.
Dünyanın dört bir yanındaki gazetelerin önüne gelen bu rahatsız edici görüntü, Vladimir Putin’in Rus ordusu Ukrayna’yı işgale başladığı gün çekildi. Kurilo Rusların doğu şehri Chuhuiv’e yaptığı hava saldırısında yaralandı, evi tamamıyla yıkıldı. Fotoğrafçı Wolfgang Schwan’ın olay yerine geldiğinde gördüğü ilk kişi Kurilo’ydu.
Kiev’deki kiralık bir daireden yapılan görüntülü görüşmede 31 yaşındaki Philadelphia’lı, “Füze altı metre genişliğinde krater bırakmıştı” diyordu. “Olayın olduğu yere gittik ve Olena’yı o zaman gördük. Kollarını açmış yürüyordu, kafası çok karışmıştı; beyin sarsıntısı geçirdiğine eminim. Adını sorarken fotoğrafını çektik. Meslektaşlarımızdan biri Google Translate’e girip onunla konuşmaya çalışıyordu.”
Schwan o tarihten beri Olena’nın kızıyla iletişim halinde ve kızı ona annesinin ameliyat sonrası artık stabil durumda olduğunu söylüyor. Rusların büyük tepkisi ve internette dolaşan fotoğrafın sahte olduğu, Kurilo’nun da bir oyuncu olduğu yönündeki iddialar üzerine annesinin ‘göze batmamaya” çalıştığını anlatıyor.
“Bu kadın savaştaki sivillerin başına gelen zulümlerin yalnızca yüzü olmakla kalmıyor” diyor Schwan “aynı zamanda bir propaganda dalgasının ortasına atılıyor ve kurban olmasından nefret ediliyor. Hâlâ hepsini işliyorum.”
Schwan fotoğrafı çektiğinde bunun böyle bir etki yaratacağı hakkında “hiçbir fikri olmadığını” söylüyor. Büyük bir iş olduğuna dair ilk izlenimi Instagram’da paylaşılması sırasında edinmiş. Beğeni ve mesajların yoğunluğu yüzünden telefonundaki bataryanın azaldığını söylüyor.
Bu fotoğraf, Nick Ut’un 1972’de Vietnam’da Napalm saldırısı sonucunda koşan çıplak kız fotoğrafını veya Jeff Widener’ın 1989’da Tiananmen Meydanı’nda tankların önünde duran adamı resmettiği fotoğrafı hatırlatarak işgali tanımlamıştır. Schwan, “Bunun savaşın bedeline dikkat çekmesini umuyorum” diyor. “En çok zarar görenler sivillerdir. Birileri başka bir ülkeyi işgal ettiğinde böyle şeyler olur. Bakması korkunç ama çekilmesi gerekiyor, aksi takdirde bunlar sadece silahlı adamların fotoğraflarından oluşacaktır.”
Schwan ile bunları bir Rus hava saldırısının Kiev TV kulesine zarar vererek beş sivili öldürmesinden bir gün önce konuşuyoruz. Fotoğrafçı kentteki havanın “anlaşılır” şekilde “hafif histeri” olarak adlandırıldığını söylüyor. Her gün yola çıktığında balistik miğfer ve yelek giyiyor. Kendisi silah yaralanmaları için de tıbbî eğitim almış.
Schwan, tırmanan durumu aylarca izledikten sonra Ocak ayında Ukrayna’ya gelmişti. “Çok ama çok iyi arkadaş” haline geldiklerini söylediği Sergii Solodko kendisine etrafı gezdiriyor ve iletişim kurmasına yardım ediyor. “Şubat’ın ortasında,” diyor ve ekliyor “yeni tanıdığım insanlarla yemeğe gidecektim. Haberleri izlemeseydiniz, sınırda 100.000 asker olduğunu tahmin edemezdiniz. Ukraynalılar bunu sohbetin içinde hiç açmadılar, sadece sekiz yıldır endişelenmekten bıkmış durumdaydılar. Kiev’de bir savaşın başlamak üzere olduğunu tahmin bile edemezdiniz.”
Schwan, ilk kez bir savaş bölgesini belgeliyor. Geçen yıl, Kongre binasındaki kuşatmayı ve ABD-Meksika sınırından sığınma talebinde bulunan göçmenleri fotoğraflar. Bu tür fotoğrafların çekilmesini sinir bozucu olarak nitelendiriyor. “Polislerle birlikte yanan bir binaya rast geldim, fotoğraf çektim ve insanlara yardım etmek için odalara baktım” diyor. “Çılgınca ve kaotik bir durumdu. Binanın beşinci katında orta yaşlı bir kadın vardı- gözleri orada mıydı ondan emin değilim- ve her ikisinden de kanaması vardı. Ona yardım ettim ve acil servis elemanlarından birine tıbbi yardım malzemelerimi verdim.”Schwan fotoğraf makinesini indirip muhtaç insanlara yardım etmekten çekinmeyecek. “Orada benden çok daha nitelikli tıbbi yardım sağlayacak biri varsa, elbette bunu o kişiye bırakacağım. Ancak durumun fotoğrafını çekmek yerine yüzde yüz yardım etmeyi planlıyorum.”
Yaşadıklarıyla nasıl başa çıkıyor? “Yapacak işlerim olduğu sürece olanları kafamın gerisine itmekte oldukça iyiyim,” diyor. “Önünüzde korkunç bir şey varsa, taktığınız şu küçük cihazı gördüklerinizle gözünüzün arasına koyabilirsiniz, bu size yardımcı olur. Bir işim var, tıklıyor ve çekiyorum. Eve döndüğümde muhtemelen duşta her şey için ağlıyor olacağım ama şimdilik meşgul olduğum sürece iyiyim.”
“Annemi kalp krizi geçirmekten korumak için her gün arıyorum” diye de ekliyor.
Schwan “şehir kuşatılacak gibi göründüğünde” Kiev’den ayrılmayı planlıyor. “Batıya gideceğiz,” diyor. “Araba kiraladım, gerekirse arabayı Varşova’ya götürüp orada bırakacağım. Araba daha güvenli olur ve ben de daha güvende olurum. Herhangi bir hukuki sorun olursa bunu daha sonra çözerim.” Gülüyor. “Bu konu benim şehirden çıkışımdan daha az önemli. Böyle bir şey olduğunda birlikte olduğum diğer iki fotoğrafçıyı, Sergii’yi ve eşini de götüreceğim. Hep birlikte ayrılırız.”
Çeviri: Özlem Coşan
Yorum ekle