‘İran’a yaptırım kararlarını New York’taki Rusya Misyonu hazırladı’

İran kamuoyu, ABD’nin İran’a uyguladığı ekonomik yaptırımlardan Rusya’nın memnun olduğu iddialarını tartışıyor.

Uzmanlar, İran’da reformistlere yakınlığıyla bilinen İran Meclisi Kaşmer Milletvekili Behruz Bunyadi ve İran Meclisi İçişleri Komisyonu Üyesi Abdurrıza Haşimzayi’nin, İran’ın Rusya ve Çin merkezli yürüttüğü dış politika stratejilerine yönelik eleştirilerini ve bu eleştirilere neden olan gelişmeleri AA muhabirine değerlendirdi.

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Atay Akdevelioğlu, Birleşmiş Miller (BM) Güvenlik Konseyinde İran’a karşı alınan yaptırım kararlarının Rusya’ya ait olduğunu söyledi.

Akdevelioğlu, ”Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde İran’ın nükleer programına dair alınan yaptırım kararlarını New York’taki ‘Rusya Misyonu’ hazırladı. Yani BM Güvenlik Konseyinde İran’a karşı alınan yaptırım kararları Rusya’ya aittir, Rusya’nın kararlarıdır ve onların kaleminden çıkmıştır.” dedi.

İran’ın nükleer programı konusunda sadece ABD’nin tavır aldığı yönünde yanlış bir kanaat olduğunu belirten Akdevelioğlu, Rusya ve Çin’in de İran’ın nükleer programını tam anlamıyla desteklemediğini ifade etti.

“Rusya BM’de İran’a karşı diğer devletlerle iş birliği yaptı”

Rusya’nın nükleer anlaşmadan önce İran’dan nükleer programını sınırlandırması konusunda bir takım talepleri olduğunu ancak İran’ın bu talepleri karşılamadığını dile getiren Akdevelioğlu, şöyle konuştu:

”Rusya yeri geldiğinde BM’de İran’a karşı diğer devletlerle iş birliği yaptı. Rusya ile İran arasında hiçbir sorun olmadığını düşünmek doğru değil. Son on yıl içerisinde BM Güvenlik Konseyinde İran’ın nükleer programına karşı alınan yaptırımlara, kararlara ve tutuma bakın, hepsinin altında Rusya’nın imzası var.”

İran dış politikasının Rusya ve Çin merkezli olduğu yönündeki eleştiriler hakkında da değerlendirmelerde bulunan Akdevelioğlu, rejim karşıtlarıyla bazı rejim taraftarlarının, İran’ın uyguladığı dış politika stratejisinden rahatsızlık duyduğunu söyledi.

Akdevelioğlu, ”İran’daki politikacıların bir kısmı, İran’ın Rusya ve Çin eksenine hapsedildiğini söylüyorlar. Küresel sistemin Rusya ve Çin’den ibaret olmadığını belirtiyorlar. İran’ın izlediği politikanın, Rusya ve Çin’e fazla bağlı olduğunu ve bu durumun İran’ı ekonomik krize sürüklediğini iddia ediyorlar. Haksız sayılmazlar. Çıplak gözle baktığımızda bunun içinde bir mantık var.” şeklinde konuştu.

İran Araştırmaları Merkezi (İRAM) Başkan Yardımcısı Dr. Hakkı Uygur ise Rusya ve İran arasındaki en büyük anlaşmazlık konusunun Suriye meselesinin nihai çözümü olduğunu belirterek, ”Suriye’nin son tahlilde nasıl bir yönetime kavuşacağı konusunda İran ile Rusya arasında başından beri ihtilaf vardı. Bunlar rejim muhaliflerine karşı aynı pozisyonda durdular, rejimi savundular ama İran’ın kafasındaki kalıcı rejimle Rusya’nın kafasındaki başından beri farklıydı.” dedi.

“Rusya ABD’nin İran’a yönelik şiddetli yaptırımlarına sessiz kaldı”

Rusya’nın Suriye meselesine İran’dan daha gerçekçi yaklaştığına işaret eden Uygur, ”İran önümüzdeki dönemde daha da yalnız kalacak ve bunun da farkında. Diğer taraftan biliyorsunuz yaptırımlar konusu var. ABD çok şiddetli yaptırımlar başlattı. Rusya ilginç bir şekilde buna tepki göstermedi.” ifadelerini kullandı.

İranlı bazı yetkililerin Rusya ve Çin’e çok fazla güvenmenin veya onları Batı karşısında alternatif görmenin doğru olmadığını dile getirdiklerini hatırlatan Uygur, ”İran’da reformcu kesimin önde gelen aydınları ve siyasetçileri bu dış politikanın bir sonuç vermeyeceğini savunuyorlardı. Bu artık daha açık hale geldi.” dedi.

İran’dan Rusya ve Çin’e eleştiri

İran meclisinde milletvekillerine hitap eden reformistlere yakınlığıyla bilinen Bunyadi, ülkesinin Rusya ve Suriye politikasını eleştirmişti. Bunyadi, “Rusya bizim için güvenilecek bir dost olmadı. Rusya ve Suriye bizi kendi çıkarları için kurban edecek. Beşşar Esed de Rusya’yla ağız birliğini artırmış durumda.” ifadelerini kullanmıştı.

İran Meclisi İçişleri Komisyonu Üyesi Abdurrıza Haşimzayi de Rusya ve Çin’in ABD’nin İran’a uyguladığı ekonomik yaptırımlardan memnun olduklarını belirtmişti.